Een wooninitiatief is een kleinschalige woonvorm voor mensen met een ondersteuningsnood. GiPSo richt zich op woonvormen die doorgaans geïnitieerd zijn door ouders of verwanten van de bewoners. Dit zijn de zg. ouderinitiatieven, waar de zorg vraaggericht wordt vormgegeven.
GiPSo richt zich dus niet op kleinschalige woonvormen, die geïnitieerd zijn door ‘zorgondernemers’. Hier ligt weliswaar het accent op het aanbod van kleinschalige zorg. Deze woonvormen, die ook steeds vaker binnen grote zorginstellingen gesticht worden, vallen niet onder het begrip ‘wooninitiatief’. Een wooninitiatief komt tot stand vanuit de vraag naar goede zorg door (verwanten van) cliënten met een ondersteuningsvraag. Dat zijn doorgaans de zogenaamde ‘ouderinitiatieven’, maar het wooninitiatief kan ook genomen worden door cliënten zelf. Kern is dat collectieve particuliere woonintiatieven bestaan uit een kleine groep zorgvragers, geïnitieerd en gestuurd door mensen met een ondersteuningsvraag of hun ouders/verwanten.
Deze ouderinitiatieven zijn herkenbaar aan de volgende kenmerken:
-
De woonvorm is opgericht en wordt bestuurd door een groep verwanten van de bewoners. In enkele gevallen is de woonvorm door cliënten zelf opgericht.
-
De initiatiefnemers hebben zich georganiseerd in een rechtsvorm, meestal een Vereniging zonder Winstoogmerk (vzw).
-
In een wooninitiatief is sprake van scheiding in de financiering van huisvesting en zorg. De bewoners betalen zelf hun huur (al dan niet gezamenlijk) aan de verhuurder, vaak een woningcorporatie. Ook is het mogelijk dat een initiatief zelf een pand in eigendom heeft. In alle gevallen waarborgt het woonproject de betaalbaarheid van de huisvesting op basis van het eigen inkomen van de persoon met een ondersteuningsvraag. Er is een rechtsgeldige contractuele overeenkomst tussen de rechtspersoon en de eigenaar van de woning of verhuurder. In deze overeenkomst worden ook de bepalingen opgenomen die betrekking hebben op de voorwaardelijke koppeling van de huisvesting en de dienstverlening / inbreng in solidariteit
-
De inzetbare zorgbudgetten van de bewoners (hetzij als ZIN hetzij als PVF) worden in solidariteit ingebracht. De solidariteit wordt gemeenschappelijk gedefinieerd De inzetbaarheid van de ondersteuningsmiddelen kan worden geregeld door eigen inkoop of inkoop via een zorgpartner, maar deze inkoop is altijd tijdelijk en kan op termijn bij andere partners worden voortgezet.
Vertrekpunt, aanspreekpunt en vaste waarde van het initiatief is dus de rechtspersoon die wonen, diensten en zorg inkoopt en of organiseert. De partners of partijen waarbij dat gebeurt kunnen wisselen. Het rechtspersoon blijft actief betrokken en zal haar eindverantwoordelijkheid nooit delegeren aan externe partijen. -
Vanuit het collectief van ouders/verwanten/vrijwilligers (via vzw-structuur) worden zonder financiële vergoeding meerdere diensten verricht voor het ouderinitiatief en haar bewoners. Dit maakt het mogelijk, dat de overheadkosten beperkt blijven en de middelen zo veel mogelijk ingezet kunnen worden voor daadwerkelijke zorg. Hiertoe bouwt het collectief een netwerk uit dat hem hierin voortdurend kan bijstaan
-
Er is doorgaans een rechtsgeldige overeenkomst tussen het wooninitiatief en een (of meerdere) zorgverlener(s) of zorgpartners, waarin de levering van diensten, activering en besteding van zorgbudgetten, regelingen mbt de tewerkstelling en werving, de kwaliteit, de financieringsvoorwaarden en betaalregelingen zijn opgenomen
Deze overeenkomst is tijdelijk en opzegbaar. Er kan dus op basis van kwaliteit en prijs bij de start maar ook later een keuze gemaakt worden voor het best passende aanbod. Dit aanbod kan van gevestigde instellingen maar ook van nieuwe aanbieders of zorgverleners komen.
De bovengenoemde kenmerken garanderen het vraaggerichte karakter van deze wooninitiatieven en garanderen door hun koppeling aan de CAO gehandicaptenzorg de duurzaamheid en de kwaliteit van de zorg van deze projecten.
- Er is een rechtsgeldige overeenkomst tussen de rechtspersoon en de bewoners ( of hun wettelijke vertegenwoordiger waarin ondermeer:
a) zeggenschap van (ouders of verwanten van) cliënten bij aanname/ontslag van medewerkers en personeel.
b) besteding van het zorgbudget aan de individuele zorgplannen van de bewoners
de regelingen inzake huur en leefkost, het gebruik van collectiviteit,
c) de inspraak van en participatie door verwanten van de cliënten in het wooninitiatief
Bovenstaande definitie levert een werkzame afbakening van het begrip ‘wooninitiatieven’. Dezelfde omschrijving kan ook toegepast worden op dagbestedingsinitiatieven.
Dit maakt het mogelijk om een regeling te treffen, die moet leiden tot een structurele financiering van deze ouderinitiatieven.